Samsung DU7192 (IPS) vs SAMSUNG OLED S90F (WOLED)

Maksymalna luminancja w materiałach HDR wynosi 245 nitów, co jednak często jest przełamywane przez jeszcze niższe wyniki. Takie wartości zdecydowanie nie będą wystarczające do komfortowego oglądania materiałów HDR, przez brak odpowiedniej dynamiki obrazu i przekłamania barw spowodowanych właśnie przez niską jasność jednostki. Co prawda producent wyposażył swoje urządzenie w format HDR oferujący dynamiczne metadane, aczkolwiek HDR10+, bo właśnie o nim mowa, jest bardzo rzadko używany w odróżnieniu od Dolby Vision, którego Samsung do tej pory nie wprowadził w swoich telewizorach. Warto również wspomnieć, że Samsung DU7192 oferuje jedynie pokrycie szerokiej palety barw DCI-P3 w 82%, co jest również powodem, dla którego nie powinniśmy podawać sygnału w szerokim zakresie dynamicznym, gdyż ubytki w barwach będą mocno widoczne. Samsung DU7192 oferuje obraz wysokiej jakości, który zadowoli większość użytkowników.

Czy S90F radzi sobie nie tylko z czernią, ale również z jasnymi partiami obrazu? Zdecydowanie tak. Opowieści o OLED-ach jako „ciemnych ekranach” można powoli uznać za mit. Samsung S90F, podobnie jak LG C5 oparty na bardzo zbliżonej matrycy, osiąga jasność przekraczającą 1000 nitów. To wartość w zupełności wystarczająca, by cieszyć się efektownym i dynamicznym obrazem HDR – zarówno w filmach, jak i serialach. Większość przetestowanych przez nas scen prezentuje się znakomicie, z dobrze zarysowanymi światłami i wysokim kontrastem. Oczywiście, technologia OLED nadal ma swoje ograniczenia – przy bardzo jasnych, pełnoekranowych sekwencjach, takich jak testowa plansza z filmu The Meg (5 zdjęcie), telewizor może zauważalnie przyciemnić obraz. Trzeba jednak podkreślić, że tego typu sceny należą do rzadkości. Można uznać, że efekt HDR jest na tyle dobry, że nawet modele OLED z segmentu średniego, jak S90F, mogą zapewnić kinowe wrażenia w domowym salonie.

Najlepszym trybem fabrycznym, którym posługiwaliśmy się w całym procesie testowym, był "Filmmaker". Ten, jak zdecydowana większość trybów, posiadał swoje mankamenty. Zaczynając od najbardziej podstawowego wykresu, czyli balansu bieli, możemy zauważyć zdecydowaną dominantę koloru czerwonego, zarówno w trybie SDR, jak i HDR. Chociaż w tym drugim wkradł się również zielony, co jednak nie miało większego wpływu na odbiór całości. Wykres z takimi wynikami, zarówno w jednym, jak i drugim przypadku, daje nam obraz charakteryzujący się dużymi zażółceniami, doskonale widocznymi na bielach i twarzach aktorów. Równie ważnym wykresem, o ile nie ważniejszym, jest gamma. Ta, mająca za zadanie sterować kontrastem w materiałach ze standardową paletą barw, w trybie fabrycznym była całkiem niezła z jednym "ale" w postaci początku. W najciemniejszych scenach była znacząco obniżona, co doprowadzało do mocnego rozjaśnienia, wskutek czego film pozostawał pozbawiony kontrastu i całego suspensu. Tak jak wspominaliśmy, materiały HDR w kwestii balansu bieli pozostawały na podobnym poziomie. Główną zmianą jest wykres krzywej EOTF. Na samym jego początku możemy zaobserwować wybrzuszenie, które, tak samo jak w przypadku gammy, mocno rozjaśniało najciemniejsze sceny. Potem jednak wykres znacząco zmienił swoją charakterystykę i zmierzony wynik nurkował poniżej linii referencyjnej, wskutek czego film jeszcze bardziej tracił na dynamice.

Samsung S90F, jak większość nowoczesnych telewizorów, oferuje wiele trybów obrazu, ale – zgodnie z naszą testową tradycją – sprawdziliśmy go w tym najlepszym, czyli trybie Filmmaker. Dzięki temu obraz wygląda znacznie naturalniej niż w domyślnych, często przekoloryzowanych ustawieniach. Nie był ani przesadnie nasycony, ani sztucznie wygaszony – po prostu bliżej tego, co powinno się zobaczyć. Oczywiście „poprawniejszy” nie oznacza „idealny”. Nasz egzemplarz S90F miał niestety spore braki w balansie bieli, szczególnie w zakresie koloru niebieskiego, co skutkowało lekko żółtawym filtrem nakładanym na większość scen. Ktoś mógłby powiedzieć, że wygląda to bardziej „filmowo” – bo cieplej – ale nie oszukujmy się, George Lucas nie nagrywał Gwiezdnych wojen w sepii 😉 (porównanie ze sceną znajdziecie jak zawsze poniżej).

Dodatkowo, w materiałach HDR dało się zauważyć problem z zarządzaniem jasnością. Krzywa EOTF pokazała wyraźne „wystrzelenie” jasności – telewizor rozjaśniał obraz mocniej, niż powinien, co sprawiało, że niektóre efekty wyglądały zbyt intensywnie i odbiegały od referencji. Na szczęście część z tych problemów można wyeliminować za pomocą profesjonalnej kalibracji – o jej efektach przeczytacie w dalszej części recenzji.

Samsung, nawet swoje najniższe telewizory, wyposażył w rozbudowane narzędzia do przeprowadzenia procesu kalibracji. Tak więc zabraliśmy się do pracy, a wyniki naszej pracy są bardziej niż zadowalające. Balans bieli, poprzednio posiadający silne zażółcenie w obu scenariuszach, wygląda teraz dużo, dużo lepiej, nawet jeśli widoczne są niewielkie odchylenia od normy. Obraz w dalszym ciągu będzie wyglądać znacznie czyściej niż miało to miejsce przed procesem kalibracji. Udało nam się bardzo dobrze wymodelować gammę w materiałach SDR, dzięki czemu obraz będzie maksymalnie kontrastowy na tyle, na ile pozwala na to telewizor. Krzywa EOTF również zmieniła swoje oblicze i nie rozjaśnia ani nie ściemnia obrazu w tak drastyczny sposób. Warto jednak wspomnieć, że w przypadku materiałów HDR błędy deltaE są nadal bardzo wysokie, ale winę za to ponosi niedostateczna jasność jednostki.

Po kalibracji udało się nam usunąć praktycznie wszystkie wspomniane wcześniej błędy. Starsze filmy w jakości SDR wreszcie wyglądają tak, jak powinny – bez efektu sepii czy sztucznego postarzania obrazu. Klimat klasyków wraca na swoje miejsce (nie ma za co, fani Gwiezdnych wojen), a kolory przestają przypominać filtr z Instagrama.

Jedną z kluczowych zmian była też poprawa charakterystyki jasności w treściach HDR. Udało nam się zapanować nad krzywą EOTF w niemal referencyjny sposób. Owszem, najbardziej wymagający użytkownicy mogą dopatrzyć się minimalnych odchyleń w jasności, ale szczerze – większość widzów nawet tego nie zauważy. I nic dziwnego, bo zdecydowana większość błędów mieści się poniżej wartości ΔE 3, czyli poniżej progu widzialności. Po kalibracji S90F (WOLED) staje się naprawdę świetnym wyświetlaczem – takim, na którym można cieszyć się z niemal idealnego obrazu.

Wróćmy jeszcze na moment do funkcji wygładzania przejść tonalnych. Możemy ją ustawić jedynie na dwa sposoby - wyłączony oraz auto. Jak łatwo można się domyślić, ta pierwsza z nich powoduje duże problemy z gradacją. Jeśli jednak ustawimy drugą z nich, zarówno filmy, jak i seriale będą oferowały nam płynne przejścia kolorów. Warto jednak wspomnieć, że funkcja ta ma swoje mankamenty. Mocno ingeruje w zamysł reżyserski, rozmiękcza efekt ziarna filmowego, a co gorsza, często błędnie interpretuje małe detale, również je rozmywając. W związku z powyższym uznajemy, że funkcja nie istnieje i nie zalecamy jej używać, gdyż właśnie w ten sposób testy płynności przejść tonalnych były wykonywane na testowanym wyświetlaczu.

Następną rzeczą, jaką sprawdzimy w tym akapicie, jest proces skalowania obrazu, który jest niezwykle istotny podczas oglądania materiałów w niższej rozdzielczości. Niestety, jako że jest to najniższy model producenta, funkcja ta nie działa zbyt dobrze. Wszelkie detale są mocno rozmyte, a wokół postaci tworzy się charakterystyczna biała poświata.

Obróbka cyfrowa obrazu w S90F:

Na szczęście Samsung, jak w większości swoich modeli, tak i w S90F potrafi skutecznie poradzić sobie z niechcianym efektem posteryzacji. Funkcja odpowiedzialna za ten element to redukcja szumów, która całkiem nieźle wygładza przejścia tonalne i eliminuje nienaturalne łączenia kolorów – oczywiście w ramach swoich możliwości. Niestety, działa dość agresywnie, więc korzystanie z niej wiąże się z kompromisami. Oprócz poprawy gradacji może też usunąć ziarno filmowe czy delikatnie zmiękczyć rysy twarzy. W tym przypadku wybór należy do Was – czy wolicie bardziej „czysty” obraz, czy zależy Wam na zachowaniu oryginalnej tekstury materiału.

Skalowanie obrazu w S90F:

W tegorocznym modelu Samsung zastosował autorski procesor AI – NQ4 Gen3, który naprawdę nieźle radzi sobie z upscalingiem. Na naszych scenach testowych telewizor skutecznie „podciągał” niższą jakość w kierunku sztucznego 4K – obraz był przyjemniejszy w odbiorze, a różnice w ostrości między natywną a skalowaną treścią były niewielkie. Niestety, za całą tą AI-marketingową fasadą kryje się pewna niedoróbka. S90F nie radzi sobie z overscanem. Jeśli sięgniecie po naprawdę archiwalne materiały – np. kasetę VHS ze ślubu rodziców – musicie liczyć się z tym, że dolna część obrazu może zostać ucięta. Funkcja adaptacji obrazu do rozdzielczości po prostu tu nie zadziała tak, jak powinna.

Pomimo tego, że Samsung DU7192 jest najniższym modelem w portfolio producenta, to został w nim zaimplementowany system upłynniania ruchu. Co prawda jest on dość mocno okrojony w funkcje w porównaniu do modeli wyższych, aczkolwiek samo jego istnienie jest sporym plusem w kontekście konkurencji z podobnej półki cenowej. Maksymalnym odświeżaniem, jakie podamy testowanemu telewizorowi, jest 60 Hz, co jest w zupełności wystarczające do filmów i seriali, aczkolwiek nie jeśli chodzi o sport. W samym menu upłynnienia ruchu znajdziemy dwie funkcje odpowiedzialne za poprawę płynności. Są nimi "Redukcja drgań" oraz "Wyraźny ruch (LED)". O tej drugiej trochę później. Skupmy się natomiast na tej pierwszej, gdyż jest dość zagadkowa. Niestety, pomimo jej występowania, nie stwierdziliśmy jakiejkolwiek użyteczności. Na każdym z ustawień obraz wyglądał tak samo, czyli z charakterystycznym rwaniem znanym z materiałów nagranych w 24 kl/s.

Matryca Samsung DU7192 charakteryzuje się przeciętnym czasem reakcji. Warto wspomnieć, że z uwagi na taki, a nie inny typ matrycy, jest on lepszy od matryc VA z podobnej półki cenowej. Dlatego wyjątkowo można powiedzieć, że nie będzie on najgorszy w kontekście oglądania sportu.

S90F naprawdę świetnie radzi sobie z ruchem – w końcu to OLED z matrycą 144 Hz, więc sport i gry wyglądają na nim po prostu rewelacyjnie. Obraz jest płynny, czysty i nie ma tu miejsca na jakieś powidoki czy rozmycia, które czasem straszą na tańszych LCD.

Telewizor został też wyposażony w ustawienia płynności obrazu, które pozwalają dostosować wszystko pod siebie. Mamy redukcję rozmycia i redukcję drgań – można to ustawić tak, żeby obraz był superpłynny (aż do tego mydlanego efektu), albo bardziej kinowy, z klasyczną „skokowością” 24 klatek. Wybór należy do was, Samsung niczego nie narzuca.

Telewizor Samsung DU7192 został wyposażony jedynie w złącza HDMI 2.0, co jednak nie dziwi, biorąc pod uwagę cenę urządzenia oraz jego profil konsumencki. Więc logiczne jest również, że nie uzyskamy maksymalnej jakości na konsolach najnowszej generacji. Dlatego też posiada jedynie najbardziej podstawową funkcje dla graczy, czyli ALLM. Szkoda , że producent nie pokusił się o zaimplementowanie chociażby GameBar'a, gdyż jest to obecnie standard, nawet w telewizorach z niższej półki, a który mógłby wprowadzić duże udogodnienia w kontekście szybkiej zmiany ustawień.

Jeśli chodzi o funkcje gamingowe – S90F nie mamy absolutnie nic do zarzucenia. Poza brakiem Dolby Vision, co w przypadku Samsunga jest już normą. Telewizor działa w 144 Hz, ma cztery porty HDMI 2.1, więc bez problemu podłączycie więcej niż jedną konsolę albo PC. Na pokładzie znajdziemy też Game Bar – praktyczne narzędzie, które pozwala szybko podejrzeć ustawienia obrazu, stan VRR, tryb ALLM i inne przydatne opcje. Na wyróżnienie zasługuje też Game Motion Plus – czyli autorski upłynniacz Samsunga, który jako jedyny faktycznie działa sensownie w grach. Obraz sprawia wrażenie płynniejszego, ale bez sztucznego efektu czy spowolnień.

Warto też wspomnieć o funkcji HGiG, która – co może być lekkim zaskoczeniem – działa poprawnie. Piszemy o tym, bo Samsung w jednej z ostatnich aktualizacji coś wyraźnie popsuł i w części modeli opcja odpowiadająca za HGiG po prostu... znika z menu. Ustawienie jej staje się wręcz niemożliwe. Na szczęście nasz egzemplarz S90F tego problemu nie miał, ale sytuacja jest dynamiczna, więc warto mieć to na uwadze i regularnie sprawdzać dostępność nowych wersji oprogramowania i informacji od producenta.