Katarzyna Petru
UHD Blu-ray wciąż pozostaje najlepszym formatem domowej rozrywki — ale tego samego nie można już powiedzieć o Blu-ray 3D. Apple nie tylko wskrzesiło 3D w erze posttelewizyjnej, ale zrobiło to w sposób, który pokazuje, jak bardzo ten stary format się zestarzał.
3D Blu-ray – technologia, która zatrzymała się w czasie
Blu-ray 3D pojawił się pod koniec 2009 roku jako rozszerzenie standardu Blu-ray. Wymagał nowych odtwarzaczy, choć np. PlayStation 3 otrzymało aktualizację oprogramowania, by obsłużyć ten format. Filmy 3D odtwarzane były w rozdzielczości 1920×1080 na każde oko, czyli Full HD.
Przez lata wydano setki tytułów na Blu-ray 3D, a ostatnie duże premiery — jak „Avatar: Istota wody” — ukazały się dopiero w 2023 roku. Problem w tym, że technicznie format ten stanął w miejscu. Blu-ray 3D korzysta z kodeka MPEG4 H.264 z rozszerzeniem MVC (Multiview Video Coding), a dźwięk może być zapisany w Dolby Atmos (TrueHD) lub DTS:X (DTS-HD MA). Niestety, UHD Blu-ray w ogóle nie obsługuje 3D, więc nie ma mowy o 4K, HDR, 10-bitowym kolorze ani o nowoczesnym kodowaniu HEVC. Innymi słowy – 3D Blu-ray utknął w epoce 1080p SDR.
Apple przywraca 3D – ale w zupełnie nowej jakości
W styczniu 2024 roku Apple dosłownie wskrzesiło 3D, wprowadzając filmy 3D do aplikacji Apple TV. Co więcej, firma zapowiedziała, że użytkownicy, którzy wcześniej kupili filmy 2D, otrzymają wersje 3D całkowicie za darmo, jeśli takie tylko powstaną. Ale prawdziwa rewolucja kryje się w nowym formacie. Apple stworzyło własny standard 3D w 4K, z Dolby Vision HDR, High Frame Rate 48 kl./s i dźwiękiem przestrzennym Dolby Atmos. To ogromny skok jakościowy względem 3D Blu-ray. Pod maską działa kodek MV-HEVC (Multiview High Efficiency Video Coding) — nowoczesne rozszerzenie HEVC, które zapewnia lepszą kompresję i wyższe efektywne bitrate’y.
Jedyną rzeczą, którą Blu-ray 3D wciąż wygrywa, jest dźwięk bezstratny (Dolby TrueHD / DTS-HD MA). Apple nadal oferuje Atmos w stratnym Dolby Digital Plus — i tylko tyle. Partnerem startowym była Disney, który niemal od razu dodał filmy 3D 4K do Disney+ obok oferty w Apple TV.
Najlepsze wrażenia 3D? Tylko w Apple Vision Pro
Zamiast reanimować 3D na telewizorach czy projektorach, Apple postawiło na coś zupełnie innego – doświadczenie 3D wewnątrz gogli Apple Vision Pro. To, jak wygląda 3D na tym urządzeniu, to zupełnie inna liga. Dzięki mikro-OLED-om 4K na każde oko i nowemu formatowi 3D, obraz jest ostry, głęboki i niemal pozbawiony wad, które zna każdy użytkownik dawnych 3D TV. Efekt? Ekran w goglach można dowolnie powiększać – i faktycznie ma się wrażenie oglądania filmu w gigantycznej sali kinowej. To wciąż urządzenie ciężkie i drogie, ale dla fana 3D – absolutne „must try”.
Aktualnie w katalogu Apple TV dostępnych jest ponad 300 filmów 3D, a kilka z nich można też obejrzeć w Disney+. Tylko jeden tytuł, „Avatar: The Way of Water”, wspiera 48 kl./s HFR.
Kolejny krok: pełne zanurzenie w 3D
Nowe 3D to dopiero początek. Branża już przesuwa granice dalej — w stronę treści immersyjnych 180° i 360°, które całkowicie otaczają widza. Meta próbowała tego z headsetami Quest, ale ich słabe panele LCD i brak sprzętowego wsparcia dla MV-HEVC sprawiają, że doświadczenie jest raczej namiastką — rozciągniętym HD z przeciętnym kontrastem.
Apple poszło inną drogą i stworzyło Apple Immersive Video, dostępne wyłącznie na Vision Pro. To format nagrywany specjalną kamerą Blackmagic, nawet w 8K 3D 90 kl./s. Apple eksperymentuje z dokumentami, koncertami, teledyskami i wydarzeniami sportowymi w tej technologii — i efekty są zdumiewające.
Wniosek? Apple nie tylko odświeżyło 3D – ono je wynalazło na nowo
Po obejrzeniu kilku z tych produkcji na Vision Pro trudno wrócić do „płaskiego” kina. To kilka generacji przewagi nad tym, co oferuje Meta, a wrażenie przypomina najlepsze seanse w IMAX — tylko że w Twoim salonie. Jeśli ktokolwiek zdoła przenieść to doświadczenie z ciężkich gogli do lekkich okularów, zdominuje przyszłość domowej rozrywki.
